Depremden Farklı Şekillerde Etkilenmiş Üç Kişi ile Röportaj
Hazırlayan: Sedanur AYDEMİR
1. RÖPORTAJ: Güllü Dağaduran / Kahramanmaraş
Depremde bir yıkımla karşılaşmadı. Halen aynı evde yaşıyor.
Sedanur Aydemir (S.A.): Daha önce hiç deprem ile ilgili hazırlık yaptınız mı ya da deprem yaşama ihtimalini düşündünüz mü?
Güllü Dağaduran (G.D.): Daha önce depremle ilgili hiçbir hazırlığım yoktu. Olmadı. Hiç deprem yaşayacağımı düşünmezdim, aklıma gelmezdi. Burada deprem olabilir ya da olursa ne yaparız gibi bir düşüncem yoktu.
S.A.: Depremden önce depreme ilişkin nasıl bir bakışınız vardı? Depremi yaşadıktan sonra değişti mi?
G.D.: Depremi yaşamadan önceki bakışım ile depremi yaşadıktan sonraki bakışım birbirinden çok çok farklı. Yani depremden önce depremin bu kadar yıkıcı ya da korkutucu bir şey olduğunu düşünemezdim. Diğer şehirlerde yaşanırken çok üzülüyorduk ama asla bilmiyormuşuz, asla anlamıyormuşuz. Sadece bugün deprem oldu ve yarın normaliz diye bir şey yokmuş mesela. Etkisinin bir gün değil, belki bir, belki iki yıl devam edeceğini düşünebiliyoruz şimdi.
S.A.: Deprem anında neler hissettiniz ve nasıl bir tepki verdiniz? O anki tavrınız ne oldu?
G.D.: Deprem anında hiçbir şey hissedemedim aslında. İlk başta ne olduğunu anlayamadım. O sallantının nasıl bir şey olduğunu idrak edemedim. Uykumun arasında ilk yaptığım şey hemen ailemin yanına gitmek oldu. Onların yanına gittiğimde hemen evden çıkalım, uzaklaşalım gibi bir şey düşünemedim. Ne oluyor, niye böyleyiz anlayamadım. Tam o an deprem olduğunu hissedemedim bile. Sadece ailemin yanına gittim.
S.A.: Depremden sonra davranış ya da duygularınızda herhangi bir değişiklik oldu mu?
G.D.: Depremden bu yana mesela geceleri uyuyamıyorum, bu bende kaldı. Ufacık bir şeyde bazen sallanıyorum gibi hissediyorum. Deprem olmuyor fakat ben sallanıyor gibi hissediyorum. Hemen avizeye bakıyorum sallanıyor mu diye. Sallandık mı, yine olacak mı? Böyle bir tik gibi bir şey kaldı bende, hep avizeye bakıyorum.
S.A.: Depremden sonra herhangi bir psikolojik destek aldınız mı ya da almayı düşünür müsünüz?
G.D.: Şu ana kadar bir psikolojik destek almadım. Fakat şu süreçten sonra psikolojik destek almayı düşünüyorum. Alacağım.
2. RÖPORTAJ: Selvi Cerit / Adana
Depremde bir yıkımla karşılaşmadı. Evi hasarlı. Maddi imkansızlıklar nedeniyle hala aynı evde, tedirginlik içerisinde yaşamakta.
Sedanur Aydemir (S.A.): Daha önce hiç deprem ile ilgili hazırlık yaptınız mı ya da deprem yaşama ihtimalini düşündünüz mü?
Selci Cerit (S.C.): Daha önceden depremler olduğu için deprem çantası gibi önlemler almıştım. Fakat iki gün ya da üç gün sonra unutmuştum. Yani bir kenara koymuştum. Böyle bir depremi düşünmedim. Herkes gibi. Kimse böyle bir felaket yaşanacağını düşünmüyordu.
S.A.: Depremden önce depreme ilişkin nasıl bir bakışınız vardı? Depremi yaşadıktan sonra değişti mi?
S.C.: Hiçbir şeyin ertelenmemesi gerektiğini düşünüyorum. Anı yaşamamız gerektiğini düşünüyorum. Herkes lüks villalar, rezidanslar isterken artık evin güzelliğini değil de depreme dayanıklı olması gerektiğini düşünüyorum. Bakış açımı değiştirdi. Küçük depremler görmüştüm fakat bakış açım değişmemişti. Bu büyük bir depremdi.
S.A.: Deprem anında neler hissettiniz ve nasıl bir tepki verdiniz? O anki tavrınız ne oldu?
S.C.: Deprem anında ben uyuyordum. Uyandığımda kardeşim ve annem yerde cenin pozisyonundaydı ve olayı kavramadan ben de onların yanına oturdum. Aynı pozisyonda dakikalarca kaldık. Sarsıntı durduktan sonra eşyalarımızı alıp aşağı indik. Herkes aşağıdaydı. Ben olayı o an kavramaya başladım. İlk kalktığımda bir şok içerisindeydim.
S.A.: Depremden sonra davranış ya da duygularınızda herhangi bir değişiklik oldu mu?
S.C.: Depremden sonra normal hayatımıza dönemedik. Deprem bölgesinde olduğumuzdan, bu süreç bizim için zor oldu. Çünkü her an felaket yaşayabilirdik. Hala böyle bir risk vardı. Gözümün önünde binalar yıkıldı. Enkaz altında kalan olmadı çok şükür ama ulaşamadığım, enkaz altında olan arkadaşlarım vardı. 2-3 gün ulaşamadığım arkadaşlarım oldu. Çok üzülmüştüm. Biz de herkes gibi mental çöküş gibi şeyler yaşadık.
S.A.: Depremden sonra herhangi bir psikolojik destek aldınız mı ya da almayı düşünür müsünüz?
S.C.: Depremden sonra herhangi bir psikolojik destek almadım. Şu an öyle bir şeye ihtiyacım olduğunu düşünmüyorum. Olursa almayı düşünürüm.
3. RÖPORTAJ: Nimet Yiğitbaş / Hatay
Depremde evini ve yakınlarını kaybetti. Yapılan bir yardım aracılığı ile Balıkesir’e yerleşti. Halen orada yaşamakta.
Sedanur Aydemir (S.A.): Daha önce hiç deprem ile ilgili hazırlık yaptınız mı ya da deprem yaşama ihtimalini düşündünüz mü?
Nimet Yiğitbaş (N.Y.): Daha önce böyle bir deprem yaşayacağım aklıma gelmezdi, hiç düşünmemiştim. Deprem bölgesinde yaşadığım için, zaman zaman az şiddetli depremler oluyordu. Fakat bu kadar şiddetli olmamıştı. Herkesin bildiği kadarını; çök-kapan taktiğini, merdiven boşluğuna ve koridor boşluğuna koşulmaması gerektiğini biliyordum.
S.A.: Depremden önce depreme ilişkin nasıl bir bakışınız vardı? Depremi yaşadıktan sonra değişti mi?
N.Y.: Depremden önce de sonra da yüksek binalarda oturmamak gerektiğini düşünüyorum, en fazla üç katlı binalar olmalı. Depremden etkilendikten, binalarda yangın çıktığını gördükten sonra, bunlara göre önlem alınması ve nemsiz topraklarda yerleşim yerlerinin yapılması gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca birçok insanın deprem esnasında hayatlarını tehlikeye atmamak için ne yapması gerektiği hakkında dersler verilmeli.
S.A.: Deprem anında neler hissettiniz ve nasıl bir tepki verdiniz? O anki tavrınız ne oldu?
N.Y.: Deprem esnasında sarsıntının ilk anında uykudan uyandım. Uyandıktan hemen sonra hızlandığını hissedince aşırı korku ve heyecan sardı. Durmasını beklerken daha da hızlandığını ve bitmediğini görünce çok daha kötü olup ağlamaya başladım. Yanı başımda kuzenim vardı. Hemen ona sarıldım. Yıkılma sesleri ve yansıyan ışıkların görüntüsü bizi çok korkuttu. Bir an önce ne oluyorsa olsun; çıkacaksak çıkalım, çıkmayacaksak da kafamıza duvar falan düşsün, ev yıkılsın da bitsin diye düşündük.
S.A.: Depremden sonra davranış ya da duygularınızda herhangi bir değişiklik oldu mu?
N.Y.: Depremden sonra, yanıma biri oturup ayağını sallayınca bir anda korkuyorum, “Sen mi salladın?” diye soruyorum. Geceleri bazen uyanıyorum. En ufak sallantı bile beni bazen korkutabiliyor. Bazen deprem sesine benzettiğim sesler duyuyorum. Bir an etrafıma bakıyorum, acaba gerçekten deprem oluyor mu diye.
S.A.: Depremden sonra herhangi bir psikolojik destek aldınız mı ya da almayı düşünür müsünüz?
N.Y.: Depremden sonra herhangi bir psikolojik destek almadım fakat almayı tabii ki çok isterim. O yaşadığım anları aklımdan hiçbir zaman silemesem de en azından destek alarak kendimi rahatlatmak, hafifletmek isterim ve birçok kişinin de alması gerektiğini düşünüyorum.
Hazırlayan: Sedanur Aydemir